Prinses Máxima, prik die gouden luchtbel door

Tania Heimans (1969)

Schrijfster

Koninklijke Hoogheid, Prinses Máxima,

Ridicuul is het natuurlijk wel, deze aanhef voor iemand die zo benaderbaar en van deze tijd is als u. Volgens de hofetiquette hoort het echter zo. U en ik kunnen daar niets aan doen. De mores van een monarchie zijn nu eenmaal even consistent als het kapsel van uw schoonmoeder.

Hoe dan ook, graag feliciteer ik u met uw verjaardag. Veertig jaar. Voor een vrouw een confronterende leeftijd, ik weet er alles van. De meest vruchtbare jaren voorbij en tijd om de balans op te maken. Er wordt wel eens beweerd dat je vlak voor je overlijden het leven als een film aan je voorbij ziet gaan. U zult waarschijnlijk net als ik ondervinden: daar is geen bijna-doodervaring voor nodig. Je hoeft enkel die eerste grijze haar te ontdekken.

Bij mij resulteerde dit tot nu toe in twee romans. Toch zal ik de laatste zijn u aan te raden schrijfster te worden. Voor u het weet klinkt er een politieke mening door in uw verhalen, of schopt u onbedoeld tegen een heilig Hollands huisje. Uw positie heeft zo zijn beperkingen. Hooguit zou u een kinderboek kunnen schrijven. Net als uw schoonzus prinses Laurentien. Haar brave vis op beentjes – die concludeert dat de aarde voor iedereen belangrijk is – doet het best leuk, maar de vraag is of deze Mr. Finney kinderen en vooral haarzelf nieuwe inzichten heeft gebracht.

U heeft het waarschijnlijk ook helemaal niet nodig om uw verhaal op papier te zetten. Uw verhaal wordt al door zoveel anderen verteld. Neem nu bijvoorbeeld die tentoonstelling ‘Máxima, tien jaar in Nederland’ op Paleis het Loo. Toch de ultieme gelegenheid voor reflectie. Wat valt daar nog aan toe te voegen? Misschien een brief. Een eenvoudige brief waarin – net als in de boeken over Mr. Finney – staat wat u eigenlijk al wist.

Zonder u te willen schofferen: het koningshuis is een anachronisme. Te denken dat afkomst automatisch recht op bepaalde privileges geeft, is niet meer van deze tijd. Niet alleen ik denk hier zo over, veel Nederlanders zijn deze mening toegedaan. Maar toen kwam u. De in ieder opzicht perfecte prinses: eigentijds, charmant en oprecht. De vrouw die Willem-Alexander kan laten schitteren. De meest doorgewinterde republikein was tijdens uw bruiloft geroerd door ‘de traan’. En terwijl u huilde over de afwezigheid van uw vader, weenden wij om de toekomst van ons vaderland. Niemand zou immers nog de monarchie ter discussie durven te stellen, bang om u te verliezen.

En nu? U heeft zich aangepast zoals wij van immigranten verwachten: de taal geleerd, een inburgeringscursus gedaan en zinvolle taken – zoals het ijveren voor microkrediet – op u genomen. Daarnaast heeft u zich zonder morren in het keurslijf van de hofetiquette laten hijsen, al schemert uw Zuid-Amerikaanse temperament er nog doorheen. Zo verraste u ons door als rockchick bij de uitreiking van de Edison Awards te verschijnen. En dat gaf hoop. De hoop dat u zich niet door de pracht en praal van het sprookje – waarin wij allemaal zo graag zouden willen geloven – heeft laten verblinden.

Veertig jaar wordt u nu; het moment van de waarheid. Tijd om de film terug te draaien. En daar zit u weer, in uw roomwitte trouwjurk. De melancholische bandoneonmuziek klinkt en de traan glijdt over uw wang. Uiteraard huilde u niet alleen om de afwezigheid van uw vader. ‘Adiós Nonino’ vertolkte een veel omvattender verlies. U bent er niet de vrouw naar de verantwoordelijkheid voor uw handelingen en uitspraken aan een minister over te laten. Een toekomstige rol als koningin van een staatshoofd dat zelfs door u soms ‘een beetje dom’ wordt gevonden, past niet bij u. U bent eerder een vrouw die haar eigen beslissingen neemt. Een vrouw ook die haar kinderen wenst bij te brengen dat hun prestaties en niet regels van erfopvolging bepalen wat ze later worden. U lijkt echter de enige die ons, de regering en uw familie ervan kan overtuigen hoe ridicuul een monarchie tegenwoordig is. U zult de gouden luchtbel daarom door moeten prikken.

Maar niet getreurd, Máxima. Al zijn wij inderdaad geen volk met een gemeenschappelijke identiteit, we hebben u wel eensgezind in ons hart gesloten. Na de monarchie maakt u een goede kans de eerste vrouwelijke president van ons land te worden, en uw man vindt vast wel een nieuwe uitdaging bij Rijkswaterstaat.

Met de meeste hoogachting,

Tania Heimans